21 grudnia 4850 r. p. n.e. Stojący w środku drewnianej palisady szaman uważnie obserwuje niewielką szczelinę w południowej ścianie. Na wschodzie ciemność zaczynają rozjaśniać pierwsze promienie wschodzącego słońca. Ślizgają się po ośnieżonej ziemi, aż w końcu przenikają do środka zaklętego kręgu. Kapłan zaczyna wznosić modły do germańskich bogów. Wierni na zewnątrz towarzyszą mu w tej jedynej w ciągu roku modlitwie.
Obiekt w Goseck – odkrycie i badania
W 1991 roku naukowcy, analizujący zdjęcia lotnicze okolic położonego w Saksonii – Anhalt Goseck, odkryli ziemny krąg o średnicy 75 metrów. W 2002 roku dwóch archeologów z Uniwersytetu w Halle, Francois Bertemes i Peter Biehl, wykonało dokładne badania tego miejsca. Znaleźli nie tylko ziemny wał, ale również ślady podwójnej palisady z drewna. Na podstawie datowania ustalono wiek obiektu na 4900-4800 rok przed naszą erą. To wcześniej niż egipskie piramidy.
Dlaczego Goseck uznano za obserwatorium astronomiczne?
Niezwykłością wydobytej z mroku dziejów budowli, okazały się bramy w drewnianej palisadzie. Południowo wschodnia wskazywała miejsce wschodu, a północno zachodnia zachodu słońca tylko w jeden dzień w roku. To dzień przesilenia zimowego.
W palisadzie jest także trzecia brama. Dzięki niej określano dzień przesilenia letniego.
Odnaleziony obiekt okazał się najstarszym odkrytym do tej pory w Europie obserwatorium astronomicznym. Prawdopodobnie pełnił także rolę świątyni.
Po co starożytnym obserwatorium?
W kulturze ludów zasiedlających nie tylko obecne Niemcy, ale także Czechy, Polskę i Słowację, dni przesilenia były niezwykle istotne. Starożytne ludy czciły Słońce jako boga. Przesilenie zimowe wyznaczało rozpoczęcie nowego roku. Słońce zaczynało się odradzać po pozornym umieraniu. W tych szczególnych dniach odbywały się ważne obrzędy religijne, zawierano związki małżeńskie, młodzieńców przyjmowano do grona wojowników. Obecnie w Polsce znajdziemy niejedno obserwatorium astronomiczne – jedno z nich znajduje się np. w Olsztynie (źródło: OlsztynInfo.pl)
Jakie znaczenie miały te budowle dla ludów pierwotnych
O znaczeniu podobnych obserwatoriów dla lokalnych społeczności może świadczyć fakt, że w ich wybudowanie wkładały wiele wysiłku. W czasach, kiedy średnie zaludnienie kontynentu było dosyć niskie, a każda para rąk była potrzebna dla produkcji rolnej i hodowli, poświęcenie tak wielkiej ilości energii dla wybudowania kompleksu świątynno – astronomicznego dowodzi, że zapewnienie sobie opieki bogów było równie ważne, a może nawet ważniejsze, niż troska o codzienną egzystencję. Najważniejszym z bogów było Słońce. Od niego zależało, czy plony będą obfite, a może głód znowu zajrzy w te strony wyludniając okolicę i skazując ludzi na wegetację.
Słońce rządzi życiem przodków
Egzystencja ludzi, oparta o rolnictwo i hodowlę zwierząt, wymagała precyzyjnego wyznaczenia pór siewów i zbiorów, również zabiegów wokół stad zwierząt.
Obserwacjami astronomicznymi zajmowali się szamani i kapłani. Wokół takich obserwatoriów, jednocześnie będących świątyniami, wyrastały lokalne osady. W Goseck odkryto pochówki ludzkie i zwierzęce, znaleziono ślady osady. Goseck nie jest jedyne. Na terenie Niemiec, Słowacji, Czech i Polski odkryto ponad 150 podobnych budowli. Archeolodzy są zdania, że tereny te zamieszkiwała dobrze rozwinięta cywilizacja.
Współczesne Goseck
Zrujnowane przez upływ czasu obserwatorium zostało przywrócone do stanu sprzed ponad 7000 lat. Odbudowano podwójną drewniana palisadę a ubytki w wale ziemnym zostały uzupełnione. Obiekt został udostępniony do zwiedzania w dzień przesilenia zimowego 21 grudnia 2005 roku. Cena wstępu wynosi 1, 2 euro.
